Nunnak Biatak: Ṭhitumnak Timi Cu
Zeicaahdah Nupi Le Pasal Hi Kan Ngeih?
Nupi le pasal ngeih timi cu Laimi nih “Ṭhitumnak” tiah kan ti. Vunrang pawl nih mirang holh in “Marriage” tiah an ti ve nain kannih he kan i fianning hi cu aa dang kho men. Ṭhitumnak timi biafang kan hman tikah kannih Chin miphun nih cun tluang ngai le fiang ngai in nu le pa kha zungzal caah a fekmi biakamnak he pumkhat sinak hrawm dingin an i ṭhi-um tiah kan ruah khawh colh.
Sihmansehlaw tu chan mi tampi nih cun ṭhitumnak hi nu le pa lawng siloin pa le pa, nu le nu zong a si kho tiah an pom. Kha ti lei pang kha cu atu ah cun langhter duhmi a si lo. Zeicaahdah nupi le pasal kan ngeih timi kong tuhi kan Baibal nih zeitindah a kan cawnpiak timi hoih lei in van langhter ka duh.
Zapi kan thei cio bangin ṭhitumnak cu minung nih siloin Pathian nih a rak thawkmi a si. Ṭhitumnak caah khuakhang laireltu hi amah Pathian a si fawn. Ṭhitumnak cu nu le pa pahnih karlak ah a hmun dingin sermi a si. Pathian nih nu le pa karlak ah ṭhitumnak a rak ser tikah hmunkhat ah zungzal in pumkhat sinak kha i hrawm dingin a fekmi biakamnak he a rak ser (Gen. 2:24, Mal. 2:16). Ṭhitumnak kan titik ah pakhat le pakhat i theihthiamnak in sermi pehtlaihnak menmen le a sawhsawh in sermi biakamnak bantuk khi a si awk a si lo. Ṭhitumnak cu nupi le pasal kar ah zumhnak (mutual trust) in siseh, zumhawktlakmi sinak (fidelity) nun in siseh, tuahsernak he zulh dingmi a fekmi biakamnak (serious commitment) in siseh, ser ding ah Baibal nih a kan cawnpiak. Cubantuk in sermi ṭhitumnak nih a chuahpimi tefa hna nih cun nupi le pasal kar ah Pathian timi ṭhitumnak sullam a rak thuh zia kha a theihter chin lengmang ti a si.
Ṭhitumnak Cu Pumkhat Sinak/ Naihniam Tein Hawikomhnak (Companionship) Kha I Hrawm Dingin Sermi A Si.
Pathian hrimhrim nih, “Mipa amah lawng i a um hi a ṭha lo” (Gen. 2:18) tiah fiang tein a ti. Pathian nih Adam cu a ser dih tikah dum chungah a chiah. Sermi saram vialte kha minsak a fial. Saram cu ser an rak si i Adam he hmunkhat te ah chiah an rak si ko nain minung a simi Adam caah cun nupi caah siseh, naihniam mi hawi caah siseh an rak si kho lo. Cucaah Baibal nih “ Asinain amah caah cun hawile bawmtu an um lo (Gen. 2:20)” tiah fiang tein a langhter.
Pathian sermi mipa cu amah lawng um cu a ṭhat lo caah Pathian nih amah mipa bawmtu dingah aa tlakmi minu cu a serpiak. Pathian nih mipa caah bawmtu minu a serpiak ti tikah hin mipa hi bawmh herhmi dirhmun ah a dir tiah Pathian nih fiang tein a hmuh caah a si (Gen. 2:20). Cuti i mipa caah minu serpiak nak chan cu pumkhat sinak le niahniam tein hawikomhnak kha i hrawm ding caah a rak si (Gen. 2:24).
Ṭhitumnak Cu Nupi Le Pasal A Si Mi Nih A Ṭhami Diriamhnak (Pleasure) An Ngeihnak Caah Ser A Si.
Mipa caah minu ser a si hnu cun. “Pa nih a nu le pa a kaltak hna i a nupi he an i fonh i pumkhat i an can hi a si cu” (Gen. 2:24) tiah kan hmuh. Nu le pa cu pum le thisa ah pumkhat si dingin ser an rak si. Hmunkhat i pum le thisa in pumkhat sinak i hrawmnak cu ṭhitumnak he pehtlai in a fekmi biakamnak an ngeihmi hmelchunhnak caah a si. Siangpahrang Solomon nih nupi le pasal hmuh khat i thisa in pumkhat sinak i hrawm cu a ṭha i sullam a ngeimi a si awk a si tiah a ti. Sihmansehlaw, ṭhihumnak ngeih hnu ah midang he thisa in pumkhat sinak i hrawm cu sual a si tiah a ti. Phungthlukbia 5:15-20 chungah “ Nangmah tikuang ti te ding law na tikhor chungin a luangmi ti te kha ding tuah. Na tiput hna cu a kenkip ah ṭhekter hna hlah law khualak lam ah tiva cu i ṭhek hna hla seh. Annih cu nangmah ca lawngah si ko hna seh, na sin i a ummi khual hna caah cun si chih hna hlah seh. Na tikhor cu thluachuahnak hmu seh law na tlanval lio i na nupi ah khan i lawm ko; Amah cu sazuk duhnung ngai le aa dawhmi sakhi bantuk a si; a hnuk nih cun zeitik paoh ah na lung in riamhter seh law a dawtnak nih cun in lawmhter zungzal ko seh. Ka fapa, zeicahdah mi zuangzam cu na duh i nu ralṭha cu na pom?
Ṭhitumnak cu nupi le pasal karlak ah a ṭhami diriamhnak caah sermi a si. Khat lei cun thisa ruangah mitthitnak (lust) le thisa ah pumkhat si duhnak (sexual immorality) kha hrial khawhnak caah ser a si fawn. Pual zong nih i sum khawh ṭung lo ahcun nupi le pasal ngeih hi a ṭha deuh tiah a ti (1 Korin 7:9). Mi cheu nih cun nupi le pasal ngeih lo i um khawh hi thlarau ngaimi sinak phun ah khin an ruah sual tawn. A taktak ti ah cun kha ti lei tu siloin a dammi caah cun thisa duhnak he aa pehtlai mi sualnak lei tu ah tluk a fawi deuh lehlam. (1 Korin 7 i ṭhitumnak kong kha rel ahcun tampi i fian khawh deuh a si.)
Ṭhitumnak Cu Tefa Hrinnak (Procreation) Caah A Si.
Pathian nih minu le mipa cu “Tefa tampi in ngei ulaw nan tefa cu vawlei cung khuazakip ah khat hna seh (Gen. 1:26)” tiah a ti hna. Fefa hrinnak um seh ti ruangah nu le pa cu ser an rak si. Baibal Cahlun zoh tikah fale cu nu le pa caah thilrit ah siloin Pathian sinin hmuhmi thluachuah rosung (blessings and heritage) ah hmuh le cohlan an rak si (Salm 127:3-5).
Baibal Cahlun le Cathar zoh tikah innchungkhar cu Pathian nih minung a rak sersiamnak sullam le tinhmi a rak ngeihmi tlamtlinnak ding caah a herhmi thil biapi a si tiah a langhter. Innchungkhar ti tikah nupi le pasal pin ah tefa hna telh chih kha Baibal nih a chim duhmi a si. Asinain, thihnak le nupi le pasal ṭhennak ruangah innchungkhar hi an tling tawn lo. Sihmanhsehlaw cu thihnak le ṭhennak nih cun Pathian nih ṭhihumnak ca i sullam a sawh ter duhmi muisam cu a hrawk hlei lo. Tefa hrin timi cu ṭhihumnak chungah a um awk a si. Abraham le Israel miphun nih ṭhitumnak chung ah siloin ṭhitumnak lengah tefa hrinnak an ngeih ruangah innchungkhar le miphun chungah buainak le harsatnak tampi a chuak (Gen. 16; 2 Sam. 11-12).
Ṭhitumnak Cu Khrih Le Khrih I A Nupi (Khrihfabu) Langhternak Caah Hmanthlak A Si.
Mithiang Pual nih Efesa khrihfabu sinah ca a kuat tikah ṭhitumnak cu Khrih le khrihfabu langhternak caah hmelchunhnak a si tiah a langhter (Efesa 5:22-33). Khrih nih khrihfabu caah nunnak a pek bangin nupi ṭhipa zong nih ṭhitumnak a ngeihmi a nupi caah cun nunnak pek tiang in a dawt ti kha fiang tein a chim. Nupi a simi zong nih mah duhnak kha kal tak in a pasal ṭhithruainak kha a zulh. Cuve bantukin Khrih pum ṭengnge a simi zong nih an lu a simi Khrih duhnak kha zulh ding a si ti kha a chim duhnak a si.
Cucaah zeicaahdah nupi le pasal kan ngeih tiahcun ṭhitumnak cu a kan khamhtu Khrih Jesuh le a dawtmi hna minung kar i sunparnak he sermi pehtlaihnak kha fiang tein langhtertu caah hmanthlak a si. Ṭhitumnak nih a kan hmuhsak mi cu Khrih thawngin Pathian le minung kar ah aa dawhmi le biatak chungah a fekmi biakamnak he sermi, a hmun zungzal dingmi, pehtlaihnak kha a tak in kan theihfian khawhnak hnga caah a si. Cu thil cu Pathian sinin kan hmuhmi a sunglawimi thluachuahnak taktak a si.
Comments
Post a Comment