Nunnak Biatak: Kan Nun Hi Man Ngei In Kan Hmang Maw?


Kan Nun Hi Man Ngei In Kan Hmang Maw?
(Danny Bawibikthawng)
“Kan nunnak hi zeitluk in dah a tawi ti kha kan hngalhter law cuticun kan fim deuh lai.” (Salm 90:12)
Pathian nih a kan pekmi caan hna hi kum in kan rel tikah  kan hmuhmi cu kum 1 ah ni 365 (days) kan ngei i a suimilam (hours)  ṭem in tuak ahcun 8765.81 kan ngei tinak a si. Minit in kan rel tikah kum 1 chung kan ngeihmi dihlak cu minit 525949 (minutes) a si i seken (second) in cun 31,536,000 kan ngei.

One Year
365 Days

8765.81 Hours
525949 Minutes
31,536,000 Seconds

Vawleicung mifim hna nih minung thihnak cazin (World Death Rate) he pehtlai in hlathlainak an tuahmi hi theihhlei caah zoh rih hmanh usih.  An chimmi cu kum khat ah a thi mi minung cu milian (million) 56 tluk an si. Hiti tuak ahcun kawlram milu zat kan si.  Seken pakhat i a thi mi hi minung pahnih tluk lengmang an si caah minit pakhat ahcun minung 105 an thi tinak a si. Minit pakhat i 105 an thih ahcun suimilam pakhat ahcun 6316 an si i nikhat ahcun minung 151,600 an si.
World Death Rate
One Second
One Minute
One Hour
One Day
One Year
2
105
6316
151,600
56 Million People

Seken pakhat cu hiti i van tuak tikah mit voi khat van ṭhep tluk te lawng khi a si ko. Sihmanhsehlaw, cu mit voi khat ṭhep kar seken pakhat ah cun minung hi pahnih lengmang an thi tiah vawleicung mifim hna nih hlathlainak (research) an tuahmi ah hmuh khawh a si. Cathiang nih a kan cawnpiak ve mi cu, "Minung cu a nunnak hi ram bantuk men a si ko; a hung hang i ramlak pangpar bangin a hung par. Cun thli a hung hrang ciammam i a lo ai, a hohmanh nih an hmu han ti lo (Salm 103:15-16)" tiah a ti.

Nunnak a liam mi hna zoh tikah kum khua upa cang mi then an si lo.  Ngakchia le mino hi an tam deuh rih. Cucaah, ka no rih ko caah le ka dam rih ko caah ka thi rih lai lo tihi chim khawh a si lo. Baibal nih minung cu hitin hi a kan tahchunh. "Minung cu thaw bantuk men a si ko, a nun chung ni hna cu a liam zuami thladem bantuk men an si ko (Salm 144:4)."

Minung kan chan cu kum in rel a si. Kum cu thla in rel a si. Thla cu zarh in rel  a si. Zarh cu ni in rel a si. Ni cu suimilam ṭem in rel a si. Sumilam ṭem khat cu minit in rel a si i minute cu seken in rel a si. Cucaah, seken pakhat le minit pakhat rumro kan timi hmanh hi nunnak a rak si caah man a rak ngei tuk hringhran.

Tuni cu November 02, 2014 kan phan ṭhan cang. Zeitindah kan caan sunglawi hna hi kan rak hman ve tihi ruah cio hmanh usih. Kum 2014 dih nak lei kan panh cuahmah i kum thar (2015) lei kan naih ziahmah lio a si. Kum le caan hna cu tlaih khawh loin a kal cuahmah bangin kan nunnak cu ni khat hnu ni khat a kal cuahmah ve. Kum hramthok i kan rak hmuhmi hna cheukhat chungin micheu cu hi vawlei ah kan hmu ti hna lo. A kal cia mi caan chungah thihnak nih thlanmual ah a liam pi cang hna.

Cu lak ah, nang le kei cu nihin ni tiang damnak he kan nun caan kan hman rih tikah a sung lawi tuk hringhran. Caan cu nunnak a si kan ti cang bantukin, kan kaltak cuahmah mi kum 2014 chung i kan ngeihmi caan sunglawi hna zoh tikah lungthin chungah a chuakmi cu, “Kan caan ṭha hna hi man ngei in kan hmang hna maw?” tihi a si. Pathian bia nih fiang tein a kan chimhmi cu kannih cu hi vawlei ah chikhat caan tawi te chung lawng khualtlawngmi kan si tiah a ti.

Minung hi kan no lio le kan dam rih lio ahcun thihnak kong le hi vawlei ah kan nun caan a tawi zia hi kan ruat  manh tawn lo. Cutikah, caan ṭha kan ngeihmi hna hi man ngei in hman a herh zong kan philh tawn.

Salm caṭialtu pa nih hitihin fiang tein ralrinnak caah a kan chimh. “Kan nunnak hi zeitluk in dah a tawi ti kha kan hngalhter law cuticun kan fim deuh lai.” (Salm 90:12). Cucaah, caan tawi te kan nun chungah hin kan ngeihmi caan hna hi fimkhur tein tuak hna usihlaw kan nunnak hna hi amah Pathian nih a kan duh piak bantuk tein hman khawh izuam hna usih.

Baibal cawnpiaktu minthang James Hoffmeier nih nunnak sullam kong he pehtlai in a chimmi cu;
·      “Pathian dawtnak a thei lomi nih hi vawlei ah a nun rih ahcun Jesuh Khrih thawngin Pathian dawtnak biatak a theih i Jesuh cu khamhtu ah a cohlan khawhnak hnga Bawipa nih caan ṭha a pek rih caah a si” tiah a ti.

·      Cun a peh rihmi cu. “ Pathian dawtnak a thei cangmi (Khamhnak a hmu cangmi) nih hi vawlei ah a nun rih ahcun Pathian nih amah sunparnak tuahtu dingah caan ṭha a pekmi a si caah mi thluachuak mi a si. A nunnak cu fim khur tein le man ngei tein Bawipa sunparnak caah hmang seh” tiah ti.

A sunglawi tukmi kan nunnak hi Pathian pekmi fimnak he man ngei tein kan hman khawhnak hnga Bawipa nih thluachuahnak kan pe hram ko seh.


Comments

Popular posts from this blog

When Neutrality Is Not an Option: Why the Church Must Use Its Resources to Defend Christian and Ethnic Minorities in Myanmar

The Strength to Forgive: Building Unity in a Divided Myanmar (By Danny Bawibikthawng)

Mother’s Day: Honoring Our Mothers as a Sacred Pathway to God’s Blessing