Ram le Miphun: "USA ummi Chin Miphun Kong Tlawmpal."
Atulio Chin ram (Chin State) le Kawlram chung i ummi kan Chin miphun hi kan zapi ah sing 4 in sing 5 kar ka um ti a si. Kum 2000 hnu in ram dang kal cu biatak tein rak ithawk a si tik ah atu ah cun Kawlram le Chin ram ah minung hi sing 4 tluk hlei kan um ti lai lo tiah zumh a si.
Malaysia, India, le Thailand ram hna hmanh ah ralzam dirhmun in a ummi hi sing 2 hrawng kan um ti a si. Cuti kan ram ah eidin le khausak har ruangah ralzam dirhmun in hmun kip le kaakip ah a lamkip in ram dang kal cu zuam cio a si. A tu ah cun Chin miphun hna hi Malaysia, India, Thailand hna le adang Asia ram hna lawng ah sitiloin vawlei ram khuazakip tluk nawn ah kan phan cang hna. Mi tamdeuh kan phaknak hna ram cu USA, Canada, Australia, Norway, Sweden, Denmark, Czech Republic ram hna ah a si. Cun Romania zong nih Chin mi a kan lak ti thawng kan theih. Cu lak ah cun Chin miphun milu tambiknak hi US ah hin a si.
US ummi Chin Miphun Milu
US Census Bureau tang i ummi US & World Population nih ni hin kan vawlei ah hin minung 6,951,951,587 an um tiah a ti. US ramchung ah hin minung 311,866,585 an um tiah a ti. Cu chungah cun kan nih Chin miphun zong hi milu 20,000 tluk kan um ve cang. Kanmah le dirhmun cun ka tarual ngai ve tiah ka ni ruah. Cu thong 20 chungin 18,000 tluk hi cu Malaysia le India ram hna in a ra mi kan si.
Umnak Hmun le Hma
US ram ah hin States 50 a um i cu States 50 chungah cun Chin miphun ka umnak hi keimah ka theih tawk ah States 42 nak tlawn lo ah khua kan sa. A cheu khat hna cu Chin mi innkhat/ hnih te lawng an um tiah ka theih. Nai te ah khan kanmah Chicago ah New Mexico State a phanmi ka ngakchiat lio ka sianginn kai tti hawi Mang Thawng Hnin a rak itthial. Ka phaknak khua ah hin Chin mi inn khat hnih lawng an um tiah a ka ti. Cun Yangon Baibal Sianginn ka rak kai ttimi Tedim ka hawi nu cu New Mexico ah a pasal he Sushi an tuah mi kum 6 kan um cang i Chin mi chim lo Kawlmi zong voi khat hmanh kan hmu bal hna lo tiah a ka ti.
Ka lungchung in hitluk Chin mi nih u le nau, hawi le kom, miphun hawi kan tlaihchan ko bu i paw cawmnak le khuasak ruah ah mah lawng lileng in cu tluk caan sau tiangtiang hna um cu ti ka ruah ah hin ka lung hna a ttha lo.
US ram hmunkip le kaakip ah khua kan saknak hna chungin Chin mi tambik kan umnak hna cu Indianapolis khua, Indiana peng ah hin Chin mi 6000 hrawng , Dallas khua Texas peng ah 3000 nak tlawn lo, Washington DC peng le Maryland peng ah minung 2000 nak tam, Tulsa khua Oklahoma peng ah minung 2000 tluk dengmang kan um hna. Cun langhter lomi khua le peng cheukhat hna ah cun minung 1000 luklak an umnak zong cu an um ve. Kannih Illinois peng chungah hin Chin mi minung 700 nak tam kan um ve lai tiah ruah a si. Kan umnak khua hna cu Chicago, Wheaton, Aurora, Rockford, Moline le Mammoth khua hna an si. Nazi pa 1 in 3 tluk kal ah cun ka ni phan kho dih. Kanmah Illinois peng chung ah hin Lai (Hakha-Chin) holh tein Pathian tthangthatnak kan ngeih khawhnak Khrihfabu 4 a um cang. Chin mi Pastors hna nih hruaimi he cun kanmah peng chung lawngah Khrihfabu 8 a dir cang.
Chin miphun Khrihfabu
Pathian nih a kan dawt i USA ram ah hin Chin mi Khrihfabu 200 leng a um cang. Nain Khrihfabu 160 tluk hi cu Chin timi min bunh i kanmah Chin mi nih kan ngeihmi holh phuntling (Hakha, Falam, Tedim, Sizang, Matu, Mara, Zotung, Zophei, etc) hna hmangin pumhnak ngeih a si. Cun a dang pawl cu Chin timi min an bunh ko bu ah Khrihfabu chungtel hna kan thiam mi holh aa khat hna lo tuktik ah kawl holh hna a hmangmi zong an tam pi ve. Cu a cheu khat Khrihfabu hna cu Chin miphun a si ve ko bu ah Bawipa pekmi vision aa lawh cio lo tik ah Khrihfabu min ah Chin timi telh lo in a phunphun in min bunh
i kawl holh a hmangmi Khrihfabu hna zong an um fawn.
A cheukhat Khrihfabu hna cu mi tam deuh in kan theihmi hna zong an um ve i micheu cu minung an tlawn ruangah siseh, Khrihfabu a dirkaa te a si ruangah siseh, mipi nih kan theih kho tuk hna lo. Nain hibantukin hmunkip kaakip ah Khrihfabu an rak dir cio tik ah kan i funtomnak caah bawmchan tu ngaingai a rak si. Chin le Khrihfa cu kan itthen khawh lo tikah Khrihfabu hna hibantukin rak dir cio lo rak usihlaw a tu ah cun mualpho le lungdong in a ummi kan tam tuk cang lai. Khua le peng kip ah Khrihfabu a rak um tikah ah cun kanmah le pawngkam cio ummi hna kha izohkhenh khawh le ibawmh khawh cio a rak si. Ram le miphun ca rianttuannak ca zongah thil tampi a tthat hnem.
Pastors le Khrihfabu
Khrihfabu i a lu cu Khrih a si i Khrihfabu i hruaitu cu Pastor a si. Bawmtu dingah Khrihfabu upa hna le Khrihfabu nih a herh ningin thimmi upa hna an si. Cheu khat Khrihfabu hna ah cun Khrihfa upa hi hruaitu an si i Pastor hi hruaimi dirhmun ah a dir. A cheu khat Khrihfabu hna ah cun Pastor hi hruaitu siloin amah le mah Khrihfabu uktu dirhmun ah aa chia mi zong an um ve. Khakha tu kha cu mah le pomning le sining cio a si caah tampi kan chim ti lai lo.
Sihmanhsehlaw, USA ram ummi Chin Khrihfabu tam deuh (78%) hna i pastors hna cu pastor rianttuan (Pastoral Ministry) loin chungtel hna caah holh leh le khuasak pawcawmnak kong he aa pehtlaimi (Social Works) rian hna hi tam deuh ttuan a si. A hmun le hman, thil sining zong nih a pek ve lo caah a si kho men. Va si kho sehlaw, Pastors hna cu Khrihfabu chung ummi chungtel hna thlarau damnak ding caah siseh, khuasak tuntuknak nak thluachuah vanluh hal piaktu dirhmun ah siseh, nitin zumtu kan nunnak ah Khrihfa nunziaza kan ngeih khawhnak ding caah cawnpiaktu le hruaitu dirhmun ah dir ding khi an si.
Pastors tampi hna cu cuti social works tamtuk an ttuan tik ah Baibal rel caan le thlacamnak caan zong an ngei kho lo. Cunih a chuahpimi cu mipi lei in Pastors hna cuai kan tlai tik hna ah zeitluk in dah kan pastors hna hi Khrihfabu caah thla a cam in dawtnak a ngeih ti zohloin, Khrihfabu ah zeitluk in dah social works a ttuan khawh titu in cuai kan tlai hna. Khrihfabu tampi hna nih cun Pastors lak kan itimh tik ah kan lak hnga dingmi Pastor hi zeitluk in dah thlarau lei ah ai biatak lai i Khrihfabu ah Pathian bia in zeitluk in dah a kan cawn khawh lai ti zohloin mirang holh a thiam maw thiam lo?, social works a ttuan kho lai maw ttuan kho lai lo?, timi phun hna zoh in pastors hna hi lak a si.
Hi tiningin a tu hnu kum 10 kan kal rih ahcun Khrihfabu chung ummi chungtel thlarau ngandamnak caah lungrethei ngai kan si ko lai. Khat lei in cun Pathian thimmi tukhal rian hi kan Chin mi caah sullam dang pi zong a chuak te sual lai ti phan a um ngaingai.
Bawipa tu nih Khrihfabu siseh, Khrihfabu zohkhenhtu caah a kan thlah piakmi tukhal Pastors hna siseh, zumtu Khrihfabu kan zapi te cungah fimnak le ngandamnak thluachuah kan pe hram sehlaw US ummi Chin Khrihfabu hna zong amah Pathian sunparnak le aram kauhnak caah hmang chin hram ko seh.
Danny Bawi Thianhlun
Comments
Post a Comment