Nunnak Biatak: "Kan Busy Tuk Sual Maw?"
January 22, 2012
Kan Busy Tuk Sual Maw?
(Danny Bawi Thianhlun)
Martha cu a rian a tam caah khan a ing a puang i, “Bawipa, ka nau nih keimah lawng rianttuan a kan rinh hi na zei a poi lo maw? Va bawm tiah hun chim” tiah a ti. Bawipa nih cun a leh i, “Martha, Martha, thil tam tuk kong ah na lungre a thei i na ing a puang, Sihmanhsehlaw a herh taktakmi cu pakhat lawng a si ko. Mary nih a hmaanmi thil cu aa thim cang i cucu ahohmanh nih an chut lai lo,” tiah a ti.
(Luka 10:40-42)
World Health Organization nih 2009 lio ah vawleicung minung hrinnak le thihnak kong he pehtlai in cazin (World Birth and Death Rates) an rak ttialmi ka rak rel. Theih ttha ngai a si tiah ka ruah caah ka rak ifim. Cu chung ah an rak langhtermi cu;
· Sehkanh (Second) 1 ah minung 4 tluk hrin an si i minung 2 deng tluk an thi ve.
· Minit (Minute) 1 ah minung 245 hrin an si i minung 102 tluk cu an thi lengmang ve.
· Suimilam 1 ah 14, 709 tluk hrin a si lio ah 6098 tluk cu an rak thi.
· Ni 1 ah 353,015 hring an si nain 146,357 tluk cu a nunnak a rak liam ve.
· Cutik ah kum 1 ah cun minung 128.9 million tluk cu hrin an si nain 53.4 million tluk nih cun a kan liam tak lengmang ve tthiam hna tinak a si.
A rak chapchihmi thil pakhat cu minung a tam-u cu abuaktlak (Average) in kum 67 kan nung an ti. Cuti titik ah kum 67 hi kan nung hrimhrim lai tinak a si lo. Thihnak nih cun ngakchia upa, mifim mihrut, mirum misifak, muidawh muichia a thleidang lo i a hrial zong a hrial lo. Zeitik paoh ah kan nunnak a liam kho mi kan si. Baibal zong nih minung cu “ Thaizing ah na nunnak cu zei a lawh lai hmanh na hngalh ttung lo. Nang cu minmei zaammi bantuk, atute a hung um i a lo zaumi bantuk pei na si ko cu.” (Jeim 4:14) tiah a kan cawnpiak.
Cun CIA Factbook le Wikipedia nih 2011 kum dongh ah an langhter ning ah cun USA, China, Japan, Germany, le India ram hna cu vawleicung ah ram rumbik an si hna a ti. Cu ram hna zoh tik ah Chin mi tampi nih khua kan saknak ram hna an si. Cu a tthangcho bikmi ram hna zoh tik ah an rianttuan ning le an imanh lo ning cu khuaruahhar taktak khi a si ko. A tthangchomi ram le a tthangchomi minung hna zoh tik ah aa manh ngaingai mi an um lo. Fak piin rian an ttuan.
USA ka rak phak kaa in nihin ni tiang, kan Chin miphun unau hna sin in a tambik ka theihmi biafang cu “Busy” timi a si. Cu nih a langhtermi cu a tthangcho cangmi le a tthangcho cuahmahmi ram hna ahcun kan minung hawi hna hi manh lo ngai in an cawlcaang i amah le pumpak, innchungkhar tthanchonak caah fak piin rian an ttuan. A tthangchomi ram ah kan rak phak tik ah a tthanchomi hna i an cawlcangh bantukin cawlcangh a haumi dirhmun ah kan dir ve hna. Kan imanh lo tuk ah hin kan ril hmanh chuak sehlaw kan i beng manh lai lo ti tluk in kan paw cawmnak caah le kan tthanchonak ding caah lu-taw hngal loin rian kan ttuan hna. Kan busy tuk timi nih mi tampi a kan uk.
Nikhatni (Monday) in Ningani (Friday) hi mi tam-u kan rianttuan ni hna an si. Nain cheukhat cu Zarhteni (Saturday) le Zarhpini (Sunday) tiang rian a ttuanmi hna zong kan rak um ve hoi. Cutikah Zarhpini (Sunday) hi kan ei-din duhherh zalhnak le kan hnipuan inn le lo a thur mi suk le thianh caan ah hman a si. Chin mi nih kan tappi le kan lungthu, ka pokhlet le kan inntual hna zoktlak loin kaltak awk ngaingai le a ttha dih ttung fawn lo. Cutik ah Zarhpini (Sunday) te hmanh ah aa pum kho lomi kan tam ko cang. Ngaihchia ngaingai kan si ko. Sihmanhsehlaw, Baibal nih a kan cawn piakmi cu “Pakhat le pakhat hmun khat i ipumh lengmang kha ngol hlah usih; a cheu nih cun ngol hmanhhnasehlaw, kannih cui forh chin usih, zeicahtiah Bawipa Ni cu a nai deuh chin lengmang ti kha kan hngalh caah i forh chin lengmang ko usih.” (Hebru 10:23)
Kan Bawipa Jesuh Khrih zong nih Martha le Mary cu a tlun hna. Kanmah cio bang, Martha cu ei-din rawlchuan kong ah le inn le lo rian kong ah a rak buai (busy) tuk. Khua caan te i Jesuh nih voi 1 te a rak tlun hna khi a si tikah Martha cu Jesuh Khrih ei-din awk caah a rak imanhlo (busy) tuk khi a si. Culio ahcun a nau Mary cu thil tampi ah manh lo ding dirhmun a dir ve ko bu ah tik-cu-caan thil sining kha fimkhur tein a tuak tik ah a herhmi thil tampi chungin Jesuh Khrih he hmaitonh in caanhman le hawikomhnak ngeih hi a biapi bik ti kha aa fiang caah Jesuh Khrih ke hram ah caan a hman cu a si.
Tthancho a duhmi caah manh lo le rian tam cu a ttha. Sual a si lo. Sihmanhsehlaw, a herhmi thil tampi chungin Mary bantuk i a herhbikmi thil thim ding kan thiam lo tik ah kan thlarua nunram tthanchonak caah caan pek kan rak i harh tuk i kanmah le kanmah Martha bantukin kan rak i busy ter tuk tawn. Cu nih cun kan thlarau nunram tampi a hrawh tawn.
Acunglei tarmi Luka 10:40-42 zoh tikah, Jesuh nih Martha i a buaipimi rian hi a biapimi thil a silo tiah a soisel mi le a mawhchiatmi a si lo. Thil herhmi le tuah huami tampi aum ko bu ah tik-cu-caan zoh in zeithil khi dah a biapibikmi thil a si i atu ah zeidah ka tuah awk thil a si ti kha a fian lo caah Jesuh nih a van chimhhrinnak kha a si. Martha bantukin kannih cio zong kan si kho men.
A cunglei langhtermi bangin minung hi caan tawi te lawng hi vawlei ah a nung ding kan si. Kan nunnak a liam lai ding tik-cu-caan hi theih khawh a si lo. Cucaah, kan imanh lo tuk (busy tuk) ko bu ah le a herhmi thil tampi a um ko bu ah Mary bantukin kan Bawipa Jesuh Khrih he caan lak in ihawikomh le Amah caah caan pek hi a baipi bikmi thil pakhat a si ti ifiang cang hna usih.
Pathian caah caan pe kho lo tiangin “Kan Busy Tuk Sual Maw?”
All4Him!
Comments
Post a Comment